Παύλος - Κοσμάς = Πορεία παράλληλη

Παύλος, ο Απόστολος των Εθνών

Κοσμάς Αιτωλός, ο Ισαπόστολος

Πορεία παράλληλη

«Ως ο Παύλος ο ένθεος, το Χριστού Ευαγγέλιον,

πανταχού εκήρυξας ιερώτατε».

Προσόμοια Εσπερινού Αγίου Κοσμά.

Η αυλαία

Στον απόηχο του ετήσιου γιορτασμού των 300 χρόνων από τη γέννηση του εν οσίοις Πατρός, Κοσμά του Αιτωλού, 1714-2014, κεντρίζεται το ενδιαφέρον να παρουσιαστεί, ύστερα από χάσμα αιώνων, μια άλλη διάσταση της προσφοράς και της εν γένει πορείας του. Πρόκειται για την πνευματική συμπόρευσή του μετά του κοσμοσείστη της Οικουμένης Αποστόλου των Εθνών, Παύλου. Θεωρείται αναγκαίο να παρουσιαστεί, όπως και έγινε, ο Απόστολος των Εθνών και ο Ισαπόστολος της Ορθοδόξου Ρωμιοσύνης, ως συμπορευόμενοι πνευματικά στο λαό του Θεού. Ως βοώσα αναγκαιότητα προσδιορίζεται το όλο έργο του Πατρο-Κοσμά με τούτη τη διάσταση.

Για να προσδιορίσουμε αυτή τη σχέση των δύο μεγάλων του πνεύματος, προστρέχουμε στην καθιερωθείσα υμνογραφία υπό της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Τότε, υποχρεούμαστε να ακολουθήσουμε την επίσημη υμνογραφική τοποθέτηση της Εκκλησίας μας, πριν παρουσιάσουμε αναλυτικά τη διάσταση της σχέσης του Ισαποστόλου της Ρωμιοσύνης, Κοσμά του Αιτωλού, μετά του πνευματικού του μέντορα Αποστόλου των Εθνών Παύλου. Το σύνολο αυτής της υμνογραφίας παρουσιάζει, υμνολογεί και καταγράφει την αρμονική σχέση των δύο διδάχων. Παραδίδει ανάγλυφη τη σχέση και την πνευματική εξάρτηση του Ισαποστόλου Κοσμά, από τον τρόπο και τη διδαχή του Αποστόλου των Εθνών Παύλου. Ως κεντρική αναφορά και παρουσίαση του Πατρο-Κοσμά, οφείλουμε να κάνουμε την ανάδειξη και ανάλυση αυτής της σχέσης.

Ως πρώτη προσέγγιση αυτής της σχέσης, αναφέρεται:

- Ο Παύλος, ως διαγγελέας στην υπνώττουσα Οικουμένη, διάνοιξε το σωτήριο δρόμο προς την «εν Χριστώ καινήν κτίσιν», Β΄ Κορ.ε΄17.

- Ο Κοσμάς, ως μεταφορέας των πρακτικών διδαχών εκείνου, γαλούχησε τη δυναστευμένη εμπερίστατη Ορθοδοξία και προοιωνίστηκε την ανατέλλουσα αναγέννηση του Ορθόδοξου Γένους.

Διερωτώμαστε, όμως, πού και πώς συμπορεύτηκαν στις απλάδες του πνεύματος οι δύο Διδάσκαλοι; Την απάντηση θα την πάρουμε, ακολουθώντας τα βήματά τους και ακούγοντας τα θεωρητικά και πρακτικά μηνύματα που μας χάρισαν και οι δύο. Από την αυλαία της εξέδρας, όπου συμπνευματίζονται πνευματικοί γίγαντες, απολαμβάνουμε, ως υπερβατική πανδαισία, τα όσα μας προσφέρουν οι δύο μεγάλοι πνευματικοί χορηγοί. Είναι, αιθέριοι εστιάτορες και τροφοδότες, έμφορτοι, ομότροποι και ακούραστοι περιποιητές υπερβατικών ιδεών και δράσης. Ζητάμε και απ’ τους δύο να μας δώσουν οι ίδιοι το στίγμα της δράσης τους στον κόσμο και την Ελλάδα, για να γίνουμε για άλλη μια φορά δικοί τους μαθητές.

Η υμνογραφική ανάδειξη αυτής της σχέσης, Αποστόλου και Ισαποστόλου, από τα εν χρήσει λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας μας, αποτελεί την επιβεβαιωτική αναγνώριση της εν πνεύματι συμπόρευσης τούτων. Έτσι, μετά από αιώνες καταγράφεται μια υπέροχη διδακτική διάσταση.

Σε πίστωση προτάσσονται των επί μέρους θεμάτων σχετικές αναφορές.

Οι Συστάσεις

Σύσταση του Πατρο-Κοσμά:

«Χαίροις των Αποστόλων μιμητής, ως του ζήλου έμπλεως,

και τοις δρόμοις ομότροπος».

                                                                  Δοξαστικό Εσπερινού.

Αυτοσυστήνονται και αμφότεροι:

- Ο πρώτος των μεγάλων πνευματικών χορηγών μας, ο Απόστολος των Εθνών, αυτοσυστήνεται και είναι: «Παύλος, απόστολος ούκ απ’ ανθρώπων, ουδέ δι’ ανθρώπου, αλλά δια Ιησού Χριστού και Θεού πατρός», Γαλ. α΄1. Επευλογείται, επιπλέον, και με προσωπική κατηγορηματική παραγγελία Ιησού Χριστού. «Σκεύος εκλογής μοι εστιν ούτος του βαστάσαι το όνομά μου ενώπιον εθνών και βασιλέων υιών Ισραήλ», Πρ. θ΄15. Αποστέλλεται, σε έναν κόσμο παραπαίοντα μεταξύ ανομίας και αδικίας. Περπάτησε με γιγάντια θέληση, μοναδική για την εποχή του, μαζί με τη λαχτάρα και την αγάπη του διορθωτή και γενάρχη της Οικουμένης, κατά την άποψη του ιερού Χρυσοστόμου.

- Ο δεύτερος πνευματικός χορηγός, ο όσιος Ισαπόστολος της Ρωμιοσύνης, συστήνεται ως γοργόδρομος και αγονάτιστος διαγγελέας της αλήθειας, σε χρόνους δύστηνους και σκληρούς, απευθυνόμενος προς τους ραγιάδες ενός αδυσώπητου δυνάστη, ως πρακτικός εκφραστής της Οικουμενικής Ορθοδοξίας και της μεγάλης ιδέας του Γένους μας. Γράφτηκε, γι’ αυτόν, με Οικουμενική Συνοδική Απόφαση 260/1961: «την Αγίαν αυτού Εκκλησίαν κρατύνων, τύπον δ’ εαυτόν ταπεινώσεως, αυταπαρνήσεως, αρετής και εγκρατείας αναδείξας… προς την θεάρεστον πολιτείαν και βιοτήν… τοσούτον υπέρ της Ορθοδόξου πίστεως μοχθήσαντος και εργασαμένου, μαρτυρικόν υποστάντος θάνατον». Με τούτο το σκεπτικό και με σύσταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της Μητρός Μεγάλης του Χριστού Ορθοδόξου Εκκλησίας, καταστάθηκε ο εξ Αιτωλίας Κοσμάς, ως Ιερομάρτυρας και Ισαπόστολος αυτής, θαρύνων και ενισχύων το δυναστευμένο λαό του Θεού, ως γοργοπέταχτος μαντατοφόρος προβλέψεων αποκαλυπτικής πρακτικής θεολογικής και εθνικής εμβέλειας.

- Προβλέφτηκε ομοιότητα και για τους δύο, καλεσμένους «εκ κοιλίας μητρός» τους, η δια του μεγαλόφωνου και Ευαγγελιστού Προφήτου, του Ησαΐου, η προφητική αποστροφή, με το: «Τέθεικά σε εις φως εθνών του είναι σε έως εσχάτου της γης», Ησ. Μθ΄6, Πρ. ιγ΄47.

- Θεόθεν η επιλογή αλλά και η αποστολή αμφοτέρων. Αυτήν την προφητική παραγγελία την ενσάρκωσαν, την βίωσαν και την εφάρμοσαν δια βίου, ο Απόστολος και ο Ισαπόστολος. Αυτή η προτροπή, προσδιόριζε το έργο τους. 

 

Η διδαχή

Η Διδαχή του Πατρο-Κοσμά, ελήφθη:

«Ως γαρ ο Παύλος θείω έρωτι, ίνα πλείστοις κηρύξης

τα κρείττονα, κατ’ αυτόν του Σωτήρος,

τον Σταυρόν Πάτερ εβάστασας».

Προσόμοια Εσπερινού Αγίου.

Διδάχτηκαν και στους δύο, εν Αγίω Πνεύματι, οι υπερβατικές αλήθειες.

Ιδού οι συμπτώσεις:

- Στον Απόστολο Παύλο, δόθηκαν εκεί κοντά στο δρόμο του μίσους προς τη Δαμασκό, προσωπικά από τον ίδιο τον Κύριο Ιησού. Βεβαιώθηκε: «Εγώ υποδείξω αυτώ όσα δει αυτόν υπέρ του ονόματός μου παθείν», Πρ. θ΄16.

- Στον Ισαπόστολο Κοσμά τον Αιτωλό, τον «περιζήτητο θησαυρό της Ορθοδοξίας», εμπνεύστηκαν οι αλήθειες, ως πνευματίζουσα αύρα φιφιρίζουσα απόσιγα. Χαράχτηκαν μέσα του όταν, περπατούσε ως βοσκός, ανάμεσα στις ατραπούς και τις ρεματιές του Απόκουρου της Αιτωλίας.

- Έλλαμψη θεία και θερμουργός, κατηύθυνε τη διδαχή και το έργο του Αποστόλου Παύλου. Βεβαιώνει ο ίδιος: «υπέρ την λαμπρότητα του ηλίου περιλάμψαν με φως», Πρ. κστ΄13.

- Φλογίνη πνευματική ρομφαία διέδραμε την ύπαρξη του Ισαποστόλου Κοσμά απ’ τα πρωτινά του χρόνια, γενόμενος μιμητής και εκφραστής του Παύλειου έργου.

- Ασίγαστη και τρανταχτή καταγράφτηκε ανεξίτηλα στον Απόστολο Παύλο η βεβαιωτική καθομολόγηση για το έργο του. «Ουαί δέ μοί εστιν εάν μη ευαγγελίζωμαι», Α΄ Κορ. θ΄16.

- Ο εγερτικός λόγος του μεγάλου Αιτωλού προς τους Έλληνες, που συμπυκνούται και χαρακτηρίζεται ως υπερβατικός, ήταν εν παντί: «Χριστό και Ελλάδα», χρειάζεστε.

- Ο χαρισματικός, ως υπερβατικός, λόγος του μεγάλου Οικουμενικού διδασκάλου προς τους λαούς των εθνών, ήταν: «Ώ μεν λόγος σοφίας, άλλω λόγος γνώσεως, ετέρω πίστις, άλλω χαρίσματα, άλλω ενεργήματα δυνάμεων, άλλω προφητεία, άλλω διακρίσεις πνευμάτων, γένη και ερμηνεία γλωσσών», Α΄ Κορ. ιβ΄8-10.

- Αμφοτέρων ο λόγος δεν δίδεται από ανθρώπινα χείλη, αλλά από πνευματοφόρα θεόμοιαστη καρδιά, κατ’ εντολή Κυρίου: «δοθήσεται γαρ υμίν εν εκείνη τη ώρα τι λαλήσετε», Ματθ. ι΄19. Καθότι: «Πάντα ταύτα ενεργεί το έν και το αυτό Πνεύμα, διαιρούν ιδία εκάστω καθώς βούλεται», Α΄ Κορ. ιβ΄11.  

Συμπόρευση στις διδαχές

Η Συμπόρευση του Πατρο-Κοσμά, εδόθη:

«Τω του θείου Πνεύματος φωτί… λαμπρώς,

κατά Παύλον τον μέγαν, εν υστέροις έτεσι».

Ιδιόμελο Λιτής.

Συμπορεύτηκε υποτακτικά, στις διδαχές του Παύλου, ο Πατρο-Κοσμάς.

Ιδού οι συμπλεύσεις:

- Με έμπνευση του Αγίου Πνεύματος και έγκριση Αποστολικής Συνόδου, δίδαξε αποκαλυπτικά ο Απόστολος Παύλος τα Έθνη και την Οικουμένη.  

- Με ξεχωρισμό, χάριτι Θεού, «εκ κοιλίας μητρός» του ο Κοσμάς, και με ευλογία Οικουμενικού Πατριάρχη – Σεραφείμ του Β΄ - δίδαξε τον Παύλειο λόγο στο λαό της καταδυναστευμένης Ελλάδας.

- Με δογματική και αποκαλυπτική διδασκαλία ο Παύλος, πορεύτηκε στον υπνώττοντα και παραπαίοντα κόσμο, που αναζητούσε τον άγνωστο Θεό και του δίδαξε τη νέα εν Χριστώ κτίση.

- Με την πρακτική και απλοϊκή διδαχή του ο Κοσμάς, πορεύτηκε στο βασανισμένο Ορθόδοξο λαό του Θεού, ερμηνευτικά και συμβουλευτικά, προσφέροντας την εφαρμογή της «εν Χριστώ καινής κτίσις». 

- Χωρίς την προσδοκία αξιωμάτων, ως ταπεινός διδάσκαλος των Ευαγγελικών αληθειών, εξυπηρετούσε ο Παύλος τις ανάγκες του. «ταις χρείαις μου και τοις ούσι μετ’ εμού υπηρέτησαν αι χείρες αύται», Πρ. κ΄34.

- Χωρίς να επιβαρύνει το λαό του Θεού ο Κοσμάς, με το ραβδί του και τον τίμιο Σταυρό, περπάτησε τα δύσβατα της Χώρας, ιδρύοντας Εκκλησίες και Σχολεία. Αγιαστικά και μορφωτικά δυναμάρια του γένους.

- Την αποτίναξη της σκλαβιάς από την αμαρτία και την κατάκτηση της σωτηρίας εν Χριστώ, σε παγκόσμια κλίμακα, επιδίωκε ο Παύλος με την αποκαλυπτική διδασκαλία του. «παραγγέλλει τοις ανθρώποις πάσι πανταχού μετανοείν», Πρ. ιζ΄30. 

- Την αποτίναξη από την Οθωμανική απάνθρωπη σκλαβιά του Ελληνισμού, επιδίωκε ο Κοσμάς με πίστη στη σωτηριώδη δύναμη του Χριστού και με τη χρήση ιδίων δυνάμεων εκ μέρους του λαού.  

  

Οι περιοδείες

Για τις περιοδείες του Πατρο-Κοσμά, αναγνωρίστηκε:

«Πλείστας Πόλεις και Χώρας και Νήσους περιελθών,

κατά Παύλον τον μέγαν, ευαγγελιζόμενοε την ειρήνην

και τα αγαθά της βασιλείας των ουρανών».

Οίκος κανόνος.

Η δράση και των δύο, Παύλου και Κοσμά, βρήκε την έκφραση και ολοκλήρωσή της στη σπορά των διδαχών τους δια των περιοδειών. Είχαν ωριμάσει πνευματικά όταν ξεκίνησαν και έπρεπε να σπεύσουν να διαδώσουν το λόγο του Θεού στους λαούς τους. Ο καθένας με τον τρόπο του. Οι περιοδείες ήταν ο κυριαρχικός τρόπος δράσης τους. Έτσι ξεκίνησαν….

Αναλογικές περιοδείες:

- Ο λόγος της βιασύνης με προσωπική θυσία του Παύλου, «εγώ γαρ ήδη σπένδομαι», τον φόρτιζε να μην υπολογίζει κόπους και κινδύνους. «νύκτα και ημέραν ουκ επαυσάμην», Πρ. κ΄31.

- Η ίδια Παύλειος βιασύνη συνείχε και την προοπτική του Κοσμά. Βουνά και πεδιάδες, θάλασσες και στεριές, μαζί με κακοτράχαλες περιοχές, γοργοδιαβαίνονταν για ν’ ακουστεί ο λόγος του Θεού.

- Περιοδείες Αποστολικές ο Απόστολος Παύλος με επίνευση του Αγίου Πνεύματος ανά την Οικουμένη, χωρίς επιβάρυνση των λαών, ως φωτόλουστος διδάσκαλος και κοσμοσείστης. Όπλα του; Το χρέος!... «Έλλησί τε και βαρβάροις, σοφοίς τε και ανοήτοις οφειλέτης ειμί», Ρωμ. α΄14.

- Περιοδείες Ιεραποστολικές ο Κοσμάς ο Αιτωλός, με ευλογία Οικουμενικών Πατριαρχών ανά τον κόσμο του, χωρίς επιβάρυνση του δυναστευμένου λαού, ως φλογοβόλος εθνεγέρτης του Ελληνισμού. Όπλα του; Το χρέος!... Θαυματουργική Παύλεια εντολή τον συνείχε: «Μηδείς τα εαυτού ζητείτο αλλά τα του ετέρου έκαστος», Α΄ Κορ. ι΄24.

- Με την τελευταία περιοδεία του, τη μαρτυρική, ο Απόστολος Παύλος, αφού πέρασε πολλές περιοχές μέχρι και την Ιλλυρία και Δαλματία, κατέληξε στη Ρώμη δέσμιος αλλά κυνηγημένος από τους Εβραίους. Εκεί έξω από τα τείχη της Πόλης μαρτύρησε δι’ αποκεφαλισμού.

- Την τελευταία μαρτυρική περιοδεία του ο Κοσμάς ο Αιτωλός, την περπάτησε δέσμιος, κυνηγημένος από Εβραίους και Λατίνους, στα αχνάρια του Παύλου στην Ιλλυρία. Εκεί έξω και μακριά από κατοικημένο τόπο, στις όχθες του ποταμού Άψου της Β. Ηπείρου, βασανίστηκε και με το μαρτύριο της αγχόνης παρέδωσε το πνεύμα του.

- Την Οικουμενικότητα κατέκτησε ο Παύλος, «εν κόπω και μόχθω…, εν λιμώ και δίψει…, εν ψύχει και γυμνότητι», και με την «μέριμνα πασών των Εκκλησιών», Β΄ Κορ. ια΄27-28.

- Οικουμενικότητας καταξιώθηκε και ο Ισαπόστολος Κοσμάς, λίγο προ του μαρτυρίου του. Προσευχήθηκε και ευλόγησε σταυροειδώς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντος. Την Οικουμένη, δηλαδή. Ήταν η κύκνεια προσφορά του, διακηρύσσοντας: «είναι χιλιάδες Χώραι, όπου δεν άκουσαν λόγον Θεού ποτέ και με περιμένουν», Διδαχή Γ΄160.    

Δια ταύτα

Απολογιστικά: Ο Πατρο-Κοσμάς, αναγνωρίστηκε:

«Όθεν αξίως εδοξάσθης ως άλλος Απόστολος,

και Μαρτύρων ισοστάσιος, παρά Χριστού».

Δοξαστικό Λιτής.

Η πνευματική συμπόρευση ολοκληρούται:

- Όσο ψάχνει η Θεολογία, ως ερευνητική και ερμηνευτική επιστήμη, να κατανοήσει τις Παύλειες Αποκαλυπτικές αλήθειες, τόσο πιο βαθιά μπαίνει στα άδυτα του πνευματικού και αποκαλυπτικού κόσμου.

- Όσο ψάχνουμε και προσπαθούμε να ερμηνεύουμε και εμείς τους λόγους και διδαχές του Πατρο-Κοσμά, ανακαλύπτουμε ένα παρόμοιο ενεργό χρυσορυχείο ιδεών, προφητειών και πνευματικού δυναμισμού.

- Ο λόγος του Παύλου ήταν και είναι καθαρός με αδιαμφισβήτητα εντυπωσιακή σαφήνεια. Ήταν πάντοτε λόγος που είχε εντολή προκειμένου να εκφέρεται από τον ίδιο το Χριστό. Διακήρυττε ο Παύλος: «ου γαρ τολμήσω λαλείν τι ων ου κατειργάσατο Χριστός», Ρωμ. ιε΄18.

- Ο λόγος του Πατρο-Κοσμά, καθαρός και με βαρύνουσα απλότητα, πάντα μεσουρανεί και παρουσιάζει ένα μεγαλείο σαφήνειας, που είναι διαχρονικά αντιληπτός και κατακτά τις ψυχές ακόμα και των απλοϊκών ανθρώπων. Πίστευε εκείνος, ότι: «Ο λόγος υμών πάντοτε εν χάριτι, άλατι ηρτυμένος, ειδέναι πως δει υμάς ενί εκάστω αποκρίνεσθαι», Κολ. δ΄6.

- Το έργο και οι διδασκαλίες του Αποστόλου Παύλου έγιναν το θεμέλιο της θεολογικής επιστήμης και το αντικείμενο φωτισμού του όλου χορού των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας. Θαυμάζεται και διδάσκεται εις τους αιώνες.

- Το έργο και οι διδαχές του Πατρο-Κοσμά, ξεκίνησαν ως θεόσταλτες «προσδοκίες», συνεχίστηκαν ως «μύθοι διδακτικοί» και κατέληξαν «παρηγορητικά διηγήματα». Λαχταρούσαν οι νέοι να ακούνε και να μαθαίνουν, οι μεγάλοι να διηγούνται και να αναπλάθουν και ο σκλαβωμένος λαός να διαβλέπει την ανατέλλουσα προσμονή του σκλαβωμένου Γένους!…

- Ο Παύλος, ο Απόστολος των Εθνών, ως «σκεύος εκλογής», κατέκτησε ένα αβασίλευτο μεγαλείο. Παρίσταται ως ο «πρώτος μετά τον Ένα» των αποκαλυπτικών διδαχών της Καινής Διαθήκης. Είναι ο περισσότερο εμφορούμενος και καλυπτόμενος από τη θεία Χάρη.

- Ο Κοσμάς, ο Ισαπόστολος της Ορθοδόξου Εκκλησίας και Εθναπόστολος του Ελληνισμού, διακρίθηκε από το πρωτόγνωρο μεγαλείο της ψυχής, από το παιδαγωγικό μεγαλείο της διδαχής και από το υπέροχο μεγαλείο της προσφοράς και της θυσίας. Πέρασε στη μοναδικότητα τας αθανασίας!...

- Τα νιάτα του κόσμου και της Ελλάδος κάλεσαν, δίδαξαν, ευλόγησαν και στήριξαν αμφότεροι οι μεγάλοι Διδάσκαλοι. Απόστολος και Ισαπόστολος.

Αυτή η διάσταση της σχέσης Αποστόλου Παύλου και Ισαποστόλου Κοσμά του Αιτωλού, χρήζει ιδιαίτερης μέριμνας και προβολής από σήμερα και εμπρός. Άλλωστε, με την προσδοκία της αυθεντικότητας καταγράφτηκε η παρούσα πρώτη προσέγγιση του θέματος. Η πνευματική σχέση και εξάρτηση του Πατρο-Κοσμά από την όλη προσωπικότητα και πνευματική κορυφή του Αποστόλου των Εθνών Παύλου, εναπόκειται να αξιολογηθεί με την εμπεριστατωμένη βάσανο ειδικών και επαϊόντων. Έτσι, κατά την άποψη του γράφοντος, θα επισημανθεί και θα αναδειχθεί η μεγάλη προσωπικότητα του Παπα-Δάσκαλου Κοσμά του Αιτωλού, στο εμπρέπον μεγαλείο που συντάραξε και συγκλόνισε τον τόπο για μια ολόκληρη εποχή. Αυτή η προσωπικότητα προετοίμασε τον δύστηνο λαό του Θεού για ένα έργο, που αιώνες τώρα, θαυμάζεται, ερευνάται, υμνολογείται και απολαμβάνεται από τον πιστό λαό του Θεού. Επιτελέστηκε δε το έργο και καρποφόρησε κατά Παύλειο τρόπο.  

Δικαιούται ο Πατρο-Κοσμάς, επομένως, αυτής της τιμής, «ζήλω του Παύλου καταφλεχθείς την ψυχήν», Ομοίως και η Αιτωλία, δικαιούται της φωτόλουστης δυαδικής παρουσίας, Παύλου των Εθνών και Κοσμά του Αιτωλού. Με το δικό της Ισαπόστολο, «ζηλωτήν των αποστόλων γενόμενον», Απολυτίκιο. Αλλά και της Ελλάδος απάσης μέγας Διδάχος ανεδείχθη. «Ως άλλος Απόστολος, Πόλεις τε και Χωρία, της Ελλάδος διήλθες, άπασι καταγγέλλων, σωτηρίας τον λόγον, Κοσμά θεομακάριστε», Κάθισμα Όρθρου. Αποστόλου και Ισαποστόλου είησαν οι ευλογίες διηνεκείς.  

          

Ιερά Πόλις Μεσολογγίου 30^η Δεκεμβρίου 2014

Νικόλαος Σπ. Βούλγαρης

Καθηγητής Θεολογίας

πρ. Δήμαρχος Ι. Π. Μεσολογγίου

Κύπρου 78 – Μεσολόγγι, 302.00

Τηλ. FAX.  26310-22522, κιν. 6972725701

E-mail: nsb@otenet.gr

http://Boylnik.blogspot.com